ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ
2020 ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਜਨਵਰੀ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਚੌਦ੍ਹਵੇਂ ਜਾਂ
ਪੰਦਰਵੇਂ ਦਿਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਜੋਤਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ,ਜਦੋਂ
ਸੂਰਜ ਮਕਰ ਰਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਦ ਮਕਰ
ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਹੁੰਦੀ
ਹੈ। ਸਾਲ 2020 ਵਿਚ, ਸੂਰਜ 14 ਜਨਵਰੀ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ
ਉੱਤਰਾਯਾਨ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ
15 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਗਲਤ
ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਿਨ
ਸੂਰਜ ਵੀ ਉਤਰਾਯਾਨ ਹੈ।
ਤੱਥ ਇਹ ਹੈ ਕਿ
ਉੱਤਰਾਯਾਨ 21-22 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਲਗਭਗ ਅਠਾਰਾ ਸੌ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ,
ਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਗਣਿਤ ਦੇ
ਕਾਰਨ, ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਅਤੇ ਉੱਤਰਾਯਣ ਅਹੁਦੇ ਇਕੋ ਸਮੇਂ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਸੇ ਲਈ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਅਤੇ
ਉੱਤਰਾਯਣ ਨੂੰ ਕੁਝ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਇਕੋ ਮੰਨਿਆ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਣ
ਦੇ ਲਈ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ,
ਇਸਨੂੰ ਪੋਂਗਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ
ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਰਨਾਟਕ, ਕੇਰਲ ਅਤੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਇਸ ਨੂੰ ਇਕੱਲਾ
ਸੰਕਰਾਂਤੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੋਆ, ਓਡੀਸ਼ਾ, ਹਰਿਆਣਾ, ਬਿਹਾਰ, ਝਾਰਖੰਡ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਤੇਲੰਗਾਨਾ, ਕਰਨਾਟਕ, ਕੇਰਲਾ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਬਿਹਾਰ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਅਤੇ ਜੰਮੂ ਆਦਿ ਰਾਜਾਂ ਵਿਚ ਇਸ ਨੂੰ ਮਕਰ
ਸੰਕਰਾਂਤੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਇਸ ਤੋਂ ਇਕ
ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ 13 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਲੋਹੜੀ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੌਸ਼ ਸੰਕਰਾਂਤੀ, ਮਕਰ ਸੰਕਰਮਣ ਆਦਿ ਵੀ ਇਸਦੇ ਕੁਝ
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਾਮ ਹਨ।
ਉੱਤਰ
ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ
'ਤੇ ਮੇਲੇ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ
| ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਵਿਚ ਗੰਗਾ, ਯਮੁਨਾ ਤੇ ਸਰਸਵਤੀ ਦੇ
ਸੰਗਮ 'ਤੇ ਹਰੇਕ ਸਾਲ
ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਤੱਕ ਮਾਘ ਮੇਲਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ
ਮਾਘ ਮੇਲੇ ਦੇ ਨਾਂਅ ਨਾਲ
ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | 14 ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਹੀ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਵਿਚ
ਹਰ ਸਾਲ ਮਾਘ ਮੇਲੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੁੰਦੀ
ਹੈ | ਸਮੁੱਚੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ
ਖਿਚੜੀ ਦੇ ਨਾਂਅ ਨਾਲ
ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ
ਦਿਨ ਖਿਚੜੀ ਖਾਣ ਅਤੇ ਖਿਚੜੀ ਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਮਹੱਤਵ
ਹੁੰਦਾ ਹੈ | ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਿਹਾਰ ਵਿਚ ਵੀ ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨੂੰ ਖਿਚੜੀ
ਦੇ ਨਾਂਅ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਇਸ ਦਿਨ ਉੜਦ,
ਚੌਲ, ਤਿਲ, ਚਿਵੜੇ, ਗੌ, ਸਵਰਨ, ਊਨੀ ਵਸਤਾਂ, ਕੰਬਲ ਆਦਿ ਦਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ
|
ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ
ਵਿਚ ਇਸ ਦਿਨ ਸਾਰੀਆਂ
ਨਵੀਆਂ ਵਿਆਹੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ 'ਤੇ ਕਪਾਹ, ਤੇਲ
ਤੇ ਨਮਕ ਆਦਿ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੂਜੀਆਂ ਸੁਹਾਗਣ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ | ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿਚ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ 'ਤੇ
ਸੁਹਾਗਣਾਂ ਆਪਣੀ ਸੱਸ ਨੂੰ ਬਯਾ ਦੇ ਕੇ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ
ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ |
ਪੱਛਮੀ
ਬੰਗਾਲ ‘ਚ ਦੇਸ਼ ਭਰ
ਤੋਂ ਲਗਪਗ 16 ਲੱਖ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਗੰਗਾ ਸਾਗਰ ਪੁੱਜਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ
ਮੌਕੇ’ ਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਵੱਲੋਂ
ਗੰਗਾ ਦਰਿਆ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਖਾੜੀ ਦੇ
ਸੰਗਮ ‘ਤੇ ਪਵਿੱਤਰ ਡੁਬਕੀਆਂ
ਲਗਾਈਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਅਸਾਮ ਵਿਚ ਮਾਘ ਜਾਂ ਭੋਗਲੀ ਬਿਹੂ ਦੇ ਪੂਰਬ ਵਿਚ
ਉਰੂਕਾ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਇਆ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰਾਯਣ
ਕਾਲ ਨੂੰ ਰਿਸ਼ੀ, ਤਪੱਸਿਆ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ੀ-ਰਿਸ਼ੀ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ
ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ
ਦਿਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੀਤਾ ਵਿਚ ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਕਿਹਾ
ਹੈ ਕਿ ਉੱਤਰਾਯਾਨ ਦੇ
ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਧਰਤੀ ਹਲਕੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉੱਤਰਾਯਣ ਨੂੰ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਦਿਨ ਮੰਨਿਆ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੱਖਣਯਨ
ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਰਾਤ ਹੈ।
ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਰੂਪ ਵਿਚ ਉੱਤਰਾਯਣ ਸ਼ੁਭ ਅਤੇ ਚਾਨਣ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ,
ਅਤੇ ਦੱਖਣਯਯਾਨ ਨੂੰ ਕਲੰਕ ਦੇ ਮਾਰਗ ਦੇ
ਰੂਪ ਵਿਚ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਲੋਹੜੀ
ਦਾ ਤਿਓਹਾਰ ਪੰਜਾਬ ਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਣ
ਵਾਲਾ ਇਕ ਬਹੁਤ ਹੀ
ਮਸ਼ਹੂਰ ਤਿਓਹਾਰ ਹੈ । ਇਹ
ਤਿਉਹਾਰ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਠੰਡ ਵਾਲੇ
ਦਿਨ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ
ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੇ
ਅੰਤ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੂੰ
ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਹੜੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਪਰਿਵਾਰ,
ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਤੋਹਫ਼ੇ, ਵਧਾਈਆਂ ਅਤੇ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਅਤੇ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਸਹੀ ਤਰੀਕਾ
ਹੈ। ਬੱਚੇ ਇਸ ਦਿਨ ਪਤੰਗ
ਉਡਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਹਰ ਕੋਈ ਇਕੱਠਾ
ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਹੜੀ
ਲਈ ਅੱਗ ਬਾਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਲੋਹੜੀ ਦੀ
ਅੱਗ ਬਹੁਤ ਪਵਿੱਤਰ ਮਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕ
ਇਸ ਨੂੰ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ
ਮੂੰਗਫਲੀ, ਪੌਪਕੋਰਨ ਅਤੇ ਮਿੱਠੇ ਪਕਵਾਨ ਜਿਵੇਂ ਤਿਲਕੁਟਾ , ਗਜਕ ਅਤੇ ਰੇਵੜੀ ।ਲੋਹੜੀ ਦਾ
ਤਿਉਹਾਰ ਸੁਆਦੀ ਭੋਜਨ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ, ਪਾਰਟੀਆਂ, ਲੋਕ ਨਾਚਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਮਸਤੀ ਨਾਲ ਸਮਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤਿਉਹਾਰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੰਘੇ
ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਪਰਿਵਾਰ ਕਿਵੇਂ ਰਲ ਮਿੱਲ ਕੇ
ਰਿਹਾ ਹੈ।
0 Comments
Please don't enter any spam comment or link!